آشنایی با مهمترین علائم بیماری کبد
مهمترین علائم بیماری کبد کدام است؟ چه عواملی در تبدیل کبد به کبد چرب موثر هستند و راه درمان بیماری کبد چیست؟
کبد بزرگترین عضو داخلی بدن است که نقش مهمی در فرآیند گوارش و دستگاه هاضمه و متابولیسم مواد غذایی به عهده دارد و به ذخیره انرژی و تبدیل ریزمغذی های حیاتی به اشکال و انواع قابل استفاده برای بدن کمک می کند.کبد فواید بسیار زیادی برای سلامت انسان دارد و مسئول عملکرد های سوخت و ساز و تبدیل مواد مغذی از رژیم غذایی به بدن است و مواد سمی را از آن خارج می کند. کبد صفرا تولید می کند،از نمک های صفراوی برای هضم و جذب چربی و ویتامین های محلول در چربی استفاده می شود و بیلی روبین محصول نهایی انهدام گلبول های قرمز، در کبد ترکیب شده و از طریق صفرا دفع می شود.
انباشته شدن چربی در سلول های کبدی به التهاب این سلول ها منجر شده و چربی در کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب می شود. در 100 گرم وزن کبد پنج گرم چربی وجود دارد ولی اگر مقدار چربی بیش از پنج درصد وزن کبد شود، به این حالت «کبد چرب» گفته می شود.
هر گونه آسیب دیدگی به کبد می تواند باعث ایجاد مشکل در بدن شود. در صورت از بین رفتن کل کبد ادامه ی حیات امکان پذیر نیست اما وجود 20- 10 درصد از کل کبد برای بدن کافی است. راه های مختلفی وجود دارد که از طریق آن بفهمید کبد شما دچار آسیب شده است یا خیر که در این قسمت از سلامت نمناک آن ها را به شما معرفی خواهیم کرد.
علایم شایع بیماری های کبد
بیماری کبد چرب، علامت خاصی ندارد و اختلال در آنزیم های کبد با انجام آزمایشات دوره ای و انجام سونوگرافی مشخص می شود.
فرد مبتلا به ناراحتی کبدی ممکن است دچار کاهش ذخیره گلبول های قرمز در خون و به دنبال آن خستگی و احساس ناراحتی در قسمت فوقانی شکم شود.
رسوب چربی در کبد نیز موجب ضعف، بی اشتهایی، تهوع، احساس ناخوشی در شکم و بزرگی کبد می شود.
از دیگر نشانه های عملکرد نامناسب کبد علائمی مانند زرد شدن رنگ پوست، ناخن ها و چشم ها، کاهش وزن ناگهانی، خونریزی بینی و لثه ها وحالت تهوع، استفراغ است.
اگر کبد آسیب شدید ببیند، بدن خون را از کبد، رد نمی کند بلکه دوباره خون را به کبد بازمی گرداند و این امر سبب وارد شدن خون به مری و مجاری گوارشی شده و مدفوع یا استفراغ بیمار خونی می شود.
علایم شایع بیماری های کبد روی پوست و در بدن
1. خارش زیاد پوست:
خارش زیاد پوست گاهی اوقات تبدیل به یک بیماری می شود که باعث تخریب مایع صفرا خواهد شد که علائم مشهودی دارد. اولین علامت آن خارش شدید پوست است. ممکن است شخص آلرژی داشته باشد اما اگر این اتفاق به صورت منظم رخ بدهد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید و دلیل آن را متوجه شوید.
2. زرد شدن چشم و پوست:
ممکن است سفیدی چشم کم کم به زردی گراید و یا ممکن است این زردی روی پوست هم احساس شود که برای شما وحشتناک است . ممکن است نشان دهنده یرقان باشد که به دلیل سطح بالای بیلی روبین در بدن اتفاق می افتد که یک رنگدانه متمایل به زرد است که در کبد ساخته می شود اما ممکن است مشکلات کبدی را هم نشان دهد .
3. اضافه وزن زیاد:
اگر ناگهان وزن شما بالا رفت و از این مورد شرمنده بودید، باید کبد خود را بررسی کنید. زمان هایی هستند که بافت سالم کبد دچار آسیب می شود و در نتیجه جریان خون را به کبد متوقف می کنند و باعث می شوند که اندام های بدن به درستی کار نکند که عاملی برای اضافه وزن هستند.
4. کاهش وزن:
اضافه وزن ناگهانی می تواند یکی از علائم آسیب دیدگی کبد باشد اما کاهش وزن هم یک نشانه بسیار مهم است. کاهش زیاد وزن می تواند یکی از علائم هپاتیت c باشد و یا می تواند نشان دهنده عفونت ها و یا التهاب کبد باشد.
5. قرمز شدن کف دست:
قرمزی ناگهانی برای بعضی از افراد اتفاق می افتد و ممکن است نشان دهنده کبد چرب باشد که نشان دهنده چربی زیاد ذخیره شده در سلول های کبد است.
6. به هم ریختن نظم خواب:
چیزهای زیادی وجود دارد که می تواند الگوی خواب افراد را به هم بریزد. یکی از آن ها مشکلات کبد است که باعث می شود فرد نتواند استراحت شبانه داشته باشد و در نتیجه تمام احوالات او به هم خواهد ریخت.
7. ضعیف شدن حافظه:
فراموشکاری و جا گذاشتن کلید ماشین یکی از موارد رایج است اما اگر اخیرا این فراموشی زیاد شده است، احتمالا مشکل جدی تری وجود دارد. زمانی که نارسایی کبد را تجربه می کنید، بدن شما به درستی نمی تواند سموم را از خون حذف کند و در نتیجه این سم ها در مغز باقی می مانند که نتیجه آن از دست دادن حافظه و ضعیف شدن آن است.
8. خستگی مداوم:
آیا اخیرا احساس خستگی مداوم دارید ؟ بیماری کبد ممکن است دلیل این خستگی باشد. یکی از رایج ترین علائم بیماری کبد، خستگی مزمن است که می تواند تغییراتی را در رشته های عصبی مغز ایجاد کند و در نتیجه فرد احساس خستگی مداوم می کند.
9. از دست دادن اشتها:
آیا عادت داشتید آنقدر زیاد غذا بخورید که انگار در یک مسابقه غذا هستید ؟ اما اخیرا اصلا گرسنه نمی شوید ؟ یکی دیگر از علائم رایج آسیب دیدگی کبد، احساس گرسنگی زیاد است.
10. بزرگ شدن سینه ها در مردان:
یکی از رایج ترین علائم هشدار دهنده کبد چرب، بزرگ شدن سایز سینه ها در مردان است. رشد زیاد بافت سینه زمانی اتفاق می افتد که هورمون های تستوسترون و استروژن تعادل خود را از دست بدهند که علت آن می تواند نارسایی کبد باشد.
11. تغییر شخصیت:
تغییر شخصیت می تواند وحشتناک باشد. گاهی اوقات نیز دیگران قبل از شما متوجه تغییرات شخصیتی تان می شوند. علت آن هم وجود سموم در مغز است که توسط کبد از بین نرفته است و در نتیجه عملکرد ذهنی کاهش پیدا می کند و باعث می شود که مانند همیشه رفتار نکنید.
12. کبود شدن راحت پوست:
همزمان که سنتان بالاتر می رود، بدنتان شروع به لاغر تر شدن می کند اما ظاهر لکه های تیره نیز روی بدن زیاد می شود که کسی علتش را نمی داند اما اگر این لکه ها در جوانی وجود دارند و سریع پوستتان کبود می شود، احتمالا دچار مشکلاتی مثل عملکرد نامناسب کبد هستید.
13. ورم قوزک و ساق پا:
بیماری کبد می تواند بر اثر اقداماتی مثل مصرف بالای الکل یا چاقی ایجاد گردد و یکی از علائم هشدار دهنده است. اگر احساس پف و ورم داشتید، حتما به متخصص مراجعه کنید.
14. احساس سردرگمی:
متاسفانه بیماری کبد می تواند عاملی برای ناتوانی در فهم بعضی از چیزها باشد و در نتیجه احساس سردرگمی و گیجی زیادی به فرد غلبه می کند و نمی تواند به راحتی به حالت عادی برگشت.
15. بدن درد داشتن:
شاید بیش از حد معمول کار نکنید اما احساس درد را در کل بدن دارید. یکی از علت های این مشکل می تواند مربوط به نارسایی کبد باشد که معمولا با خارش پوست هم همراه است. این افراد معمولا در ناحیه عضلات، مفصل و استخوان ها درد احساس می کنند.
16. احساس نفخ:
اگر بعد از یک وعده غذایی سنگین نفخ کردید، اصلا ربطی به کبد ندارد زیرا ممکن است به دلیل تجمع بالای مایعات در شکمتان باشد اما ورم دائمی شکم یکی از علائم هشدار دهنده آسیب دیدگی کبد است که حتما باید به پزشک مراجعه شود.
17. تیره بودن ادرار:
ادرار تیره می تواند شما را شوک کند اما می تواند یکی از علائم آسیب دیدگی کبد باشد. از آن جایی که بیلی روبین مسئول زردی چشم و پوست است، همچنین می تواند رنگ ادرار را نیز تغییر دهد
.
18. نداشتن قدرت تمرکز:
بیایید واقع بین باشیم. همه ما گاهی اوقات مشکلات تمرکز داریم. گاهی اوقات انگار که اصلا مغزمان کار نمی کند. اگر احساس کردید که مدام تمرکز خود را از دست می دهید، احتمالا کبد شما آسیب دیده باشد.
19. همیشه احساس لرز و سرما دارید:
احساس سرمای زیاد حتی با وجود پتو می تواند نشانه بیماری کبد باشد و زمانی اتفاق می افتد که مایع صفرا کاهش پیدا می کند و یا کاملا از دست می رود.
20. چشم و دهان خشک:
دلایل مختلفی برای تجربه چشم و دهان خشک وجود دارد که یکی از آن ها می تواند به دلیل استفاده از دارو ها باشد اما گاهی اوقات باید به مسائل جدی تری فکر کرد. مثلا نارسایی کبد می تواند یکی از علل خشکی باشد.
انواع بیماری کبدی
در مطلب قبلی بخش سلامت هم گفتیم که مشکلات کبدی شامل طیف وسیعی از بیماری ها و نارسایی هایی هستند که به بافت کبد یا عملکرد آن آسیب می رسانند. انواع بسیاری از بیماری های کبدی وجود دارد. ویروس ها شامل هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C ، سرطان ، مصرف مواد مخدر، سموم و نوشیدن بیش از حد الکل می توانند سبب اختلال در عملکرد کبد شوند. اگر کبد به دلیل بیماری زخم شود، آن را سیروز مینامند.
عوامل مهم در بیماری کبد چرب
استفاده زیاد از داروهای مسکن
چاقی
اختلال در چربی های خون
بیماری دیابت
مصرف مشروبات الکلی
بدغذایی و سوء تغذیه
مسمومیت با برخی سموم و حلال ها
مصرف خوراکی برخی داروها مثل تتراسیکلین، اسیدوالپروئیک و آمیودارون و مواد کورتون دار
عوامل موثر کبد چرب
آیا کبد چرب بیماری خطرناکی است؟
این بیماری خطرناک نیست ولی اگر به موقع درمان نشود، مقادیر زیادی چربی در کبد رسوب می کند و موجب بروز التهاب کبدی و ابتلا به سیروز در کبد شود.
سیروز کبدی:
بیماری مزمن کبدی است که به دلیل ابتلا به بیماری های کبدی مثل هپاتیتB، بیماری کبد الکلی و بیماری های خود ایمنی است که در این بیماری بافت فیبری، افزایش یافته و ساختمان طبیعی کبد نابود می شود. سیروز، تظاهرات بالینی متعددی دارد، مانند :
سوء تغذیه
جمع شدن آب در شکم (آسیت)
آنسفالوپاتی کبدی
تغییرات قند خون و…
سیروز کبدی
درمان کبد چرب:
درمان اختصاصی برای کبد چرب وجود ندارد اما موارد زیر می تواند به درمان کبد چرب کمک کند :
کاهش وزن
درمان چربی های خون
درمان دیابت
قطع نمودن داروهای مسبب
استفاده از خواص بعضی گیاهان و عصاره گیری از آنها
رژیم غذایی و چند دستور بهداشتی برای درمان کبد چرب
برای کاهش وزن و حفظ تناسب عمومی بدن در حد مطلوب ورزش کنید.
از رژیم غذایی خود چربی های اشباع شده را حذف کنید.
از مصرف شیر و ماست پرچرب خودداری کنید.
از مارگارین یا روغن های مایع با چربی های اشباع نشده به جای مصرف کره و روغن حیوانی استفاده کنید.
از حداقل مقدار روغن در پختن غذا استفاده کنید.
جگر، مغز، قلوه و کله پاچه، شیرینی جات و تنقلات مصرف نکنید.
میوه جات و سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
سس به سالاد خود اضافه نکنیدو آبلیمو بیافزایید.
به جای گوشت قرمز، گوشت ماهی و مرغ استفاده نمایید
