سوزش زبان
سوزش زبان از چیست و کی نگران کننده میشود؟
سوزش یا سوزن سوزن شدن زبان دلایل مختلفی دارد و از علائم بیماری هایی از جمله میگرن، آفت دهان، آلرژی، قند خون پایین و ام.اس می باشد.
گاهی اوقات بی حسی و سوزن سوزن شدن زبان نشان دهنده یک نوع حمله در بدن است که به آن سکته های خفیف می گویند.
در چنین شرایطی اگر علائم زیر را داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید:
بی حسی در بازو، ساق پا، صورت و یک طرف بدن
پرش نقاطی از صورت
مشکلات تکلم
احساس گیجی و سردرگمی
کاهش بینایی
سرگیجه یا از دست دادن تعادل
سر درد شدید
علائم سکته های خفیف ممکن است فقط چند دقیقه طول بکشد اما باید آن ها را جدی بگیرید و به اورژانس مراجعه کنید.
سرگیجه
واکنش آلرژیک
واکنش آلرژیک به یک غذا یا ماده شیمیایی یا دارو می تواند باعث ایجاد چنین حالاتی در زبان مثل خارش و یا سوزش شود. آلرژی غذایی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی سردرگم می شود و احساس می کند که فلان غذا برای بدن شما مضر است.
رایج ترین غذاهایی که آلرژی ایجاد می کنند، شامل موارد زیر هستند:
تخم مرغ
بادام زمینی
بادام درختی
ماهی
شیر
گندم
سویا
بعضی از نوجوانان که به مواد آلوده یا بعضی از آلرژی زا ها آلرژی دارند و با ورم و سوزش زبان به عنوان سندروم آلرژی دهان روبرو می شوند. این آلرژی معمولاً در اثر مصرف بعضی سبزیجات و میوه های خام مثل ملون، کرفس و یا هلو ایجاد می شود. در نتیجه باعث حساسیت دهان شده و زبان و لب ها احساس سوزش و ورم و حساسیت خواهند داشت.
اگر بعد از خوردن مواد غذایی خاصی متوجه این مشکل شدید، حتما از آن ها دوری کنید.
سوزش زبان آلرژی
اگر علائم زیر را در واکنش های آلرژیک داشتید، احتمالاً سلامتی شما در خطر است و حتماً باید با اورژانس تماس بگیرید:
وزوز کردن گوش
تنگی نفس
احساس گرفتگی گلو
ورم لب و دهان
خارش
کهیر
مشکل در بلع
آلرژی به دارو همچنین می تواند عاملی برای ورم، خارش و سوزش زبان شود. از آن جایی که آنتی بیوتیک ها اغلب این واکنش ها را ایجاد می کنند، اما هر دارویی می تواند علایم آلرژی را تشدید کند. اگر هرگونه علائم غیر معمول بعد از مصرف یک داروی جدید داشتید، حتماً به پزشک اطلاع رسانی کنید.
احساس گرفتگی گلو
آفت
آفت ها معمولاً ضایعه هایی بیضی شکل و کوچک هستند که در اطراف زبان، داخل گونه ها یا روی لثه ایجاد می گردند. هنوز علت دقیق این آفت ها مشخص نشده است اما آسیب دیدگی های مربوط به دهان، تغییرات هورمونی؛ ویروس ها، تغذیه ناسالم و آلرژی و حساسیت های غذایی همگی می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.
این آفت ها دردناک هستند اما معمولاً در عرض یک هفته خودشان بهبود پیدا می کنند. اگر با این آفت ها رو به رو شدید، از مصرف غذاهای پر ادویه و تند و ترش و غذاهای برشته خودداری کنید زیرا حساسیت دهانی شما را افزایش خواهند داد.
برای از بین بردن درد، دهان خود را با محلول آب گرم و یک قاشق چای خوری نمک و نصف قاشق چای خوری جوش شیرین شستشو دهید.
همچنین می توانید از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه مثل بنزوکائن و کانکا استفاده کنید.
آفت دهان
قند خون پایین
هایپوگلایسمییا زمانی اتفاق می افتد که قند خون فرد به زیر سطح نرمال افت می کند. افراد مبتلا به دیابت ممکن است که با این مشکل روبرو شوند؛ البته در صورتی که وعده های غذایی خود را نادیده بگیرند یا بیش از حد از انسولین یا داروهای دیابت استفاده کنند.
اگرچه افراد دیگر هم که به دیابت مبتلا نیستند، ممکن است با این مشکل مواجه شوند که علائم آن شامل موارد زیر است:
احساس لرزش در بدن
ضعف
خستگی
احساس گرسنگی شدید
عرق کردن زیاد
سرگیجه
بی قراری
احساس گیجی و سردرگمی
خوردن یا نوشیدن مواد قند دار مثل یک تکه شکلات یا کمی آب میوه طبیعی می تواند به برگشتن قند خون به سطح نرمال کمک کند.
قند خون پایین
هایپوکلسیم
هایپو کلسیم به وضعیتی گفته می شود که سطح کلسیم در خون به زیر حد نرمال می رسد. اگر چه که این وضعیت می تواند عاملی برای ایجاد سوزش زبان و لب ها شود اما احتمالاً علائم دیگری هم با خود به همراه خواهد داشت که شامل موارد زیر است:
انقباض عضلانی و یا سفت شدن عضلات
سوزش اطراف دهان و انگشتان دست و پا
سرگیجه
تشنج
درمان گزگز نوک زبان
علل کاهش کلسیم در بدن شامل موارد زیر است:
سطح پایین هورمون های پاراتیروئید
سطح پایین منیزیم
سطح پایین ویتامین دی
بیماری های کلیوی
عوارض بعد از جراحی تیروئید
بعضی از داروهای مربوط به سرطان
التهاب پانکراس
اگر هر کدام از علائم یا وضعیت های بالا را داشتید و سوزش زبان را نیز در کنار آن احساس کردید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. یک آزمایش خون ساده می تواند این مشکل را به راحتی تشخیص دهد. علائم کاهش کلسیم خون معمولاً به خودی خود برطرف می شود، به شرطی که فرد به طور منظم از مکمل های کلسیم استفاده کند.
علل کاهش کلسیم
کمبود ویتامین ب
سطح پایین ویتامین ب 12 و ب 9 می تواند عاملی برای سوزش و ورم زبان شود. همچنین ممکن است این سوزش را در دست و پای خود نیز احساس کنید. همزمان احساس خستگی در کل بدن ایجاد می گردد و دلیل آن هم این است که هر دو ویتامین b برای ساخت سلول های خونی و سالم نگه داشتن عصب های بدن ضروری هستند.
سطح پایین این ویتامین ها می تواند عاملی برای کم خونی باشد. کمبود ویتامین ب 12 به دلیل کمبود این ویتامین ها در رژیم غذایی یا ناتوانی بدن برای جذب آنها از طریق مواد غذایی است.
زمانی که سن افراد بالا می رود، میزان اسیدیته معده آنها کاهش پیدا می کند و در نتیجه جذب ویتامین خواهد آمد. پس می توان گفت که سن یک فاکتور مهم برای این مشکل است.
داروهایی که در جذب ویتامین های B تداخل ایجاد می کنند، شامل موارد زیر هستند:
متفورمین
اسومپرازول
لنسوپرازول
فاموتیدین
رانیتیدین
تداخلات ویتامین های B
مواد غذایی مثل ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ و لبنیات منبع سرشاری از ویتامین ب 12 هستند.
معمولاً افراد گیاه خوار با کمبود این ویتامین ها مواجه می شوند و به همین علت حتما توصیه می شود که از مکمل استفاده کنند.
ویتامین b9 نیز در مواد غذایی مثل سبزیجات برگ دار، اکثر سبزیجات سبز، لوبیا ها، بادام زمینی، گوجه فرنگی و آب پرتقال یافت می شوند.
درمان نکردن کمبود ویتامین b12 می تواند عاملی برای آسیب دیدگی دائمی به عصب ها شود و در سریعترین زمان ممکن باید این مشکل را برطرف کنید.
یک آزمایش خون ساده می تواند میزان پایین بودن سطح این ویتامین را به شما گزارش دهد. معمولاً در این شرایط پزشکی مکمل هایی با دوز بالا تجویز می کند. در بعضی از موارد نیز به طور هفتگی تزریق ویتامین انجام خواهد شد.
کمبود ویتامین ب
میگرن
یکی از علائم هشدار دهنده سردرد های میگرنی است که می تواند عامل سوزش زبان، لب ها، صورت و گاهی اوقات بازوها باشد.
دیگر علائم سردردهای میگرنی شامل سرگیجه و مشکلات بینایی است که در آن فرد با مشکلات زیر روبرو خواهد شد:
الگوهای زیگزاگی
فلاش زدن نور
نقاط کور
زمانی که حملات سردردهای میگرنی ایجاد می گردد، علاوه بر علائم یک درد بسیار شدید در یک طرف سر احساس می شود که معمولاً همراه با حالت تهوع و استفراغ است.
میگرن
علت هایی که رواج کمتری دارند:
معمولاً سوزش زبان به دلیل وضعیت هایی رخ می دهد که تشخیص و درمان آن ها آسان است اما بعضی از وضعیت ها هستند که در موارد نادری رخ می دهند و شامل موارد زیر می باشند:
سندروم سوزش دهان
سندروم سوزش دهان یک نوع احساس مداوم از سوزش و ناراحتی در زبان، لب ها و دهان ایجاد می کند. علائم آن برای انسان های مختلف متفاوت است اما می تواند شامل موارد زیر باشد:
تغییر در احساس چشایی
خشکی دهان
احساس مزه فلز در دهان
گاهی اوقات سندروم سوزش دهان می تواند نشانه ای از بیماری در بدن فرد باشد و گاهی اوقات نشان دهنده علائمی مثل کمبود ویتامین b12، عفونت های مخمری یا دیابت است اما اغلب علت مشخصی ندارد. محققان بر این باورند که سندروم سوزش دهان می تواند مرتبط با مشکلات عصبی باشد که این ناحیه را کنترل می کند.
این سندروم از هر صد نفر دو نفر را درگیر می کند و اغلب خانم ها بعد از دوران یائسگی بیشتر در معرض این خطر هستند. این سندروم هیچ درمانی ندارد اما می توان علائم آن را با اقداماتی از جمله دوری از مصرف الکل، تنباکو و غذاهای پر ادویه و تند کاهش داد.
البته بی حس کردن زبان نیز کمک کننده خواهد بود که بعضی از داروها این کار را انجام می دهند.
سندروم سوزش دهان
کم کاری غده پاراتیروئید
این مشکل بسیار نادر است و زمانی اتفاق می افتد که غده پاراتیروئید به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید تولید نمی کند. 4 غده پاراتیروئید در پشت غده تیروئید در گردن وجود دارد. غده های پاراتیروئید میزان کلسیم خون را کنترل می کنند.
زمانی که سطح کلسیم بیش از حد افت کند، احتمالاً علائم زیر وجود خواهد داشت:
انقباض عضلانی
ضعف
تشنج
سرگیجه
سوزش دست پا و صورت
در بعضی از انسان ها دلیل این مشکل ناشناخته است. گاهی اوقات علت آن آسیب دیدگی غده تیروئید است که معمولا بعد از جراحی و خارج کردن آن ایجاد می شود. فرقی ندارد که علت این مشکل چیست. در هر صورت درمان آن یکسان است:استفاده از مکمل های کلسیم و ویتامین دی.
کم کاری غده پاراتیروئید
مالتیپل اسکلروزیس یا ام.اس
مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری مزمن است که سیستم عصبی مرکزی را درگیر می کند و التهابات موجود در آن می تواند عاملی برای آشفتگی انتقال پیام بین مغز و کل بدن باشد. در نتیجه طیف وسیعی از علائم را ایجاد می کند که شامل موارد زیر است:
ضعف
خستگی
مشکل در راه رفتن
مشکلات بینایی
علائم رایج دیگر آن شامل سوزش و بی حسی در صورت، دهان، بدن، بازو و ساق پا است.
بی حسی دهان
ام. اس
ام. اس یک بیماری نادر است و در کشور های بسیاری حدود 400 هزار نفر را درگیر کرده است. معمولا خانم ها در سن بین 20 تا 40 سالگی بیشتر در معرض این بیماری هستند . مردان جوان نیز بیشتر از مرد های مسن با این مشکل مواجه می شوند.
ام اس یک نوع حمله سیستم ایمنی به عصب ها است. هم اکنون هیچ درمان مشخصی برای این مشکل وجود ندارد اما انواع متنوعی از داروها می تواند به کنترل علائم آن کمک کند.
