شکستگی پهلو چه زمانی خطرناک است؟
شکستگی دنده یا پهلو می‌تواند بسیار دردناک باشد؛ زیرا وقتی نفس می‌کشید، سرفه می‌کنید یا بالاتنه‌تان را حرکت می‌دهید دنده‌هایتان حرکت میکنند. دنده‌های میانی معمولاً همان دنده‌هایی هستند که می‌شکنند. شکستگی دنده اغلب با آسیب اندامی دیگر یا آسیب سینه همراه است؛ بنابراین پزشک به‌دقت بررسی می‌کند تا از جهت هرگونه آسیب احتمالی مطمئن شود.
اگر شکستگی پهلو یا دنده را تجربه کرده باشید، یا ترکی در دنده‌تان ایجاد شده باشد، پس می‌دانید این آسیب چه درد شدیدی دارد.
یک علامت بارز شکستگی پهلو این است که وقتی نفس عمیق می‌کشید دردتان بدتر میشود. درد ناشی از شکستگی دنده حتی می‌تواند تنفستان را نیز مختل کرده و منجر به عفونت سینه شود.
ضمناً ازآنجایی‌که دنده‌ها از بیشتر اندام‌های مهم و حیاتی داخل سینه و شکم محافظت میکنند، یک شکستگی در دنده می‌تواند با آسیب‌های دیگری در اندام‌های دیگر یا اندام‌های داخلی و رگ‌ها نیز همراه باشد.
برخی از افراد با شکستگی یا ترک‌خوردگی جزئی یک دنده به پزشک مراجعه میکنند؛ اما افرادی که دچار شکستگی‌های جدی‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند و علائم شدیدتری دارند (مثلاً در اثر یک تصادف با اتومبیل یا موتورسیکلت یا افتادن از ارتفاع) باید سریع‌تر به اورژانس حوادث بیمارستان مراجعه کنند.
اگر تردید دارید ضربه‌ای که به شما وارد شده خطرناک است یا نه بهترین توصیه این است که فوراً به اورژانس حوادث مراجعه کنید.
شکستگی دنده‌های بالایی می‌تواند موجب آسیب به رگ‌های خونی بزرگ که خون را به قلب وارد و از آن خارج میکنند نیز بشود. این اتفاق هم چندان غیرمعمول نیست که شکستگی دنده باعث آسیب به خود ِ ریه، گاهی پارگی ریه و یا خونریزی در حفره سینه هم بشود
شایع‌ترین علت‌های شکستگی دنده
ما انسان‌ها دوازده جفت دنده داریم که دور سینه‌مان را احاطه کرده است. در حوادثی مانند تصادف اتومبیل، افتادن از ارتفاع، ضربه شدید یا اتفاق‌هایی این‌چنینی، ممکن است یکی از دنده‌ها یا چند دنده بشکند. گاهی سرفه‌های شدید هم می‌توانند باعث شکستن دنده شوند، خصوصاً در افرادی که مبتلا به سرطانی هستند که استخوان‌ها را ضعیف میکنند، یا کسانی که سن بالا و پوکی‌استخوان دارند.
چرا شکستگی دنده باید توسط پزشک بررسی شود؟
هر آسیبی به دنده‌ها باید بررسی و ارزیابی پزشکی شود. ممکن است برای کنترل دردتان به توصیه‌های پزشکی نیاز داشته باشید. همچنین پزشک باید به‌دقت معاینه و بررسی کند تا ببیند آسیب دیگری هم وجود دارد یا خیر.
شکستگی دنده ممکن است با آسیب‌های دیگر وضعیت پیچیده‌تری پیدا کند.
شکستگی دنده‌های بالایی می‌تواند موجب آسیب به رگ‌های خونی بزرگ که خون را به قلب وارد و از آن خارج میکنند نیز بشود. این اتفاق هم چندان غیرمعمول نیست که شکستگی دنده باعث آسیب به خود ِ ریه، گاهی پارگی ریه و یا خونریزی در حفره سینه هم بشود.
شکستگی دنده‌های پایینی می‌توانند باعث آسیب به کبد و طحال هم بشوند.
اگر سه دنده یا دنده‌های مجاور بیشتری بشکنند ممکن است عارضه‌ای به نام قفسه سینه شناور (flail chest) ایجاد شود. در این عارضه، قسمت بالایی قفسه سینه از باقی قسمتهای دیواره سینه جدا شده و وقتی نفس می‌کشید نمی‌تواند فُرم و شکل خود را حفظ کند. عارضهٔ قفسه سینه شناور می‌تواند موجب کوفتگی ریه نیز بشود که می‌توانند عوارض جدی ریوی و نارسایی تنفسی را به دنبال داشته باشد.
اگر شکستگی پهلو با علائم زیر همراه است باید هر چه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید:
. افزایش تنگی نفس
. مشکل در تنفس عمیق و سرفه
. تب
. سرفه‌های غیرمعمولی یا سرفه با خون و ترشحات
. احساس ضعف و سرگیجه
. دردهای شکمی
اگر دچار ضربه فیزیکی مانند تصادف رانندگی یا درد قفسه سینه (می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد) شدید، فوراً با اورژانس (115) تماس بگیرید.
شکستگی دنده چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک با معاینهٔ فیزیکی و بررسی عکس با اشعه ایکس، شدت شکستگی دنده را ارزیابی می‌کند. اگر آسیب جدی باشد احتمالاً تست‌های دقیق‌تری مانند سی‌تی‌اسکن انجام میشود تا هرگونه آسیب مرتبط دیگری تشخیص داده شود.
اگر پزشک تشخیص دهد شکستگی و آسیب نیاز به مراقبت‌های بیمارستانی دارد، دستور بستری‌شدن بیمار را خواهد داد.
شکستگی پهلو چگونه درمان میشود؟
بیشتر افرادی که دچار شکستگی دنده می‌شوند با توصیه‌هایی که پزشک به آنها ارائه می‌دهد به خانه مراجعه میکنند تا دوره بهبودی خود را طی کنند.
در بیشتر موارد، شکستگی دنده خودبه‌خود در عرض تقریباً شش هفته درمان میشود. پزشکان دیگر مثل سابق توصیه به پیچیدن باند کشی دور قفسه سینه نمی‌کنند؛ زیرا این شیوه می‌تواند تنفس را محدود کند، موجب پنومونی و یا حتی افتادگی نسبی ریه شود.
کنترل درد مهم است، خصوصاً در اولین روزهای بعد از آسیب. برای کنترل درد راه‌های زیادی وجود دارد، از جمله استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن؛ چسب‌های لیدوکائین، پمادهای موضعی و داروهای قوی‌تری مانند نارکوتیک‌ها. نارکوتیک‌ها یا مخدرها ممکن است در ابتدا تجویز شوند؛ اما این داروها بی‌نهایت اعتیادآورند و به همین دلیل با بهترشدن درد حتماً باید مصرف آنها را کاهش دهید.
ضمناً نکات زیر را مدنظر داشته باشید:
. تحرک بدنی خود را حفظ کنید ضمن اینکه نباید حرکاتی انجام دهید که به ناحیه آسیبتان فشار وارد کند.
. به تنفستان توجه کنید؛ سعی کنید حداقل هر یک ساعت یکبار عمیق نفس بکشید و به‌آرامی سرفه کنید. میتوانید حین این کار یک بالش جلوی ناحیه آسیبتان بگذارید تا راحت‌تر باشید.
. اگر هرگونه علامت جدیدی دیدید فوراً به پزشک اطلاع دهید، مثلاً تنگی نفس، تب یا دردی که آن‌قدر بد است که نمی‌توانید نفس بکشید یا سرفه کنید.
شکستگی دنده چه زمانی به عمل جراحی نیاز دارد؟
فقط در موارد بسیار شدید و پیچیدهٔ شکستگی دنده عمل جراحی توصیه میشود، مثلاً وقتی که آسیب تنفس را آن‌قدر سخت کرده که به رسپیراتور نیاز است. جراحان توراکس در این نوع جراحی‌ها تبحر دارند و حین عمل با ابزارهای به‌خصوصی دنده‌ها را تثبیت میکنند تا بیمار بتواند در دورهٔ التیام و ریکاوری خوب نفس بکشد
