دلیل تنگی نفس چیست؟
مجاری تنفسی در بیماری آسم به طور ناگهانی باریک شده و متورم میشوند. ممکن است فرد به سختی نفس بکشد و اکسیژن دریافت کند، سرفه خلطدار داشته باشد یا تنفسش صدای سوت بدهد.
معلوم نیست که چرا این اتفاق برای عدهای از افراد رخ میدهد اما دلایل بسیاری هستند که موجب حمله میشوند، از جمله گرده افشانی، گرد و غبار، دود، ورزش، هوای سردسرماخوردگی و استرس. پزشک میتواند کمک کند تا دریابید چه عاملی موجب ایجاد این بیماری شده است. آنها ممکن است داروهایی را برای استنشاق در طول حمله تجویز کنند تا به فرد بیمار کمک کند، راحتتر نفس بکشد.
آلرژی
گرده گل، گرد و غبار، شوره بدن حیوانات خانگی و سایر چیزهایی که تنفس میکنید، میتوانند موجب آلرژی شوند. گاهی اوقات واکنش آلرژیک موجب آسم میشود اما همیشه عامل آن در هوا وجود ندارد. ممکن است با شیئی که لمس میکنید یا غذایی که میخورید، آلرژی ایجاد شود. با پزشک در مورد بهترین روش کنترل آسم و آلرژی مشورت کنید. هنگام تغییر علائم نیز حتماً باید معاینه شوید.
اضطراب
ممکن است زمانی که از چیزی میترسید یا نگران هستید، سختتر نفس بکشید. معمولاً مسئله مهمی نیست اما اگر قبلاً مشکل ریوی مانند انسداد ریه داشتهاید، میتواند خطرناک باشد. استرس ناگهانی مانند تصادف رانندگی، در صورت ابتلا به آسم میتواند موجب حمله شود. حتی اگر در غیر این صورت سالم هم باشید، اضطراب ممکن است موجب شود تا آنقدر تند نفس بکشید که از حال بروید و بیهوش شوید.
مونوکسید کربن
این گاز بیرنگ و بیبو است و میتواند از تنوره، شومینه، آبگرمکن، دستگاه خشککن و دود ماشین حاصل شود. اگر این وسائل به طور صحیح نسوزد، مونوکسیدکربن در هوا جمع شده و موجب میشود تا بیش از حد آن را تنفس کنید. این امر موجب میشود تا گلبولهای قرمز خون نتوانند اکسیژن را به سراسر بدن برسانند. ممکن است دچار تنگینفس، سرگیجه، گیجی، ضعف و حالت تهوع شوید. و یا ممکن است دید فرد تار شده و بیهوش شود. همچنین میتواند زندگی فرد را به خطر بیاندازد.
سرماخوردگی
دلیل آن به خاطر ویروسی است که موجب آبریزش بینی، عطسه و گاهی تب میشود. ممکن است ریهها و راه هوایی را تحریک کند و همراه با سرفه باشد و تنفس را سختتر کند. هیچ درمانی برای آن وجود ندارد اما معمولاً در عرض یک هفته یا بیشتر به خودی خود بهبود مییابد. اگر تب بالاتر از ۱۰۲ درجه فارینهایت دارید، و یا اگر خسخس سینه دارید یا نفس کشیدن برایتان سخت است، به پزشک مراجعه کنید.
کووید-۱۹
این بیماری جدی تنفسی به وسیله نوعی ویروس به نام کرونا ایجاد میشود. افراد آلوده آن را از طریق قطرههای ریزی که هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن در هوا منتشر میشود، انتقال میدهند. این ویروس ابتدا به سلولهای دستگاه تنفسی حمله میکند اما میتواند به سرعت ریهها را درگیر کند. شایعترین علائم هشدار دهنده آن، تب و سرفه خشک همراه با تنگینفس است. تاکنون هیچ درمان قطعی برای کرونا یافت نشده است. اکثر افراد علائم خفیفی دارند و میتوانند در خانه بهبود یابند اما اگر واقعاً مشکل تنفسی دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید.
آمبولی ریه
انسداد یا لخته خون اغلب در پاها ایجاد میشود و تکهای از لخته خون به ریهها وارد میشود و جریان خون را مسدود میکند و میتواند نفس کشیدن را سخت یا دردناک کند. ممکن است فرد احساس ضعف کند و ضربان قلبش تندتر شود. برخی افراد سرفه خونی دارند. ممکن است جایی که لخته ایجاد شده تورم، داغی و درد داشته باشد. اگر هر یک از این موارد اتفاق بیفتد، لازم است به بیمارستان مراجعه شود، زیرا ممکن است زندگی فرد را به خطر بیندازد. پزشک ممکن است از داروهای رقیق کننده خون، سایر داروها یا از جراحی استفاده کند.
آپنه خواب
وضعیتی است که هنگام خواب به طور مکرر تنفس فرد متوقف میشود، بنابراین ممکن است خود شخص متوجه نشود که اتفاقی افتاده است اما ممکن است روز بعد خسته، گیج و کجخلق باشد. آپنه خواب میتواند منجر به فشارخون بالا شود و احتمال ابتلا به بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد. اضافه وزن نیز خطرناک است اما آپنه ممکن است به کاهش وزن کمک کند اما همه افراد مبتلا به آپنه خواب، اضافه وزن ندارند.
سینهپهلو یا ذاتالریه
ویروس، باکتری یا قارچ کیسههای هوایی داخل ریه را آلوده میکنند. سپس این کیسهها پر از مایع میشوند. این کار نفس کشیدن را سختتر میکند. همچنین بیمار ممکن است تبولرز داشته باشد و مخاط غلیظ و رنگی در گلویش جمع شود. بیمار باید به طور منظم به پزشک مراجعه کند تا تحت درمان و معاینه قرار بگیرد. اگر این بیماری از طریق باکتری ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است آنتیبیوتیک تجویز کند. درمان انواع دیگر آن سختتر است اما استراحت، نوشیدن مایعات و مصرف سایر داروها نیز میتواند احساس بهتری را در فرد ایجاد کند.
انسداد ریه
برخی افراد به آن "برونشیت مزمن" یا آمفیزم میگویند. سیگار کشیدن اغلب موجب انسداد ریه میشود. کیسههای هوایی، ریهها را باز میکند و حرکت هوا برای ریهها سخت میشود و این کار نفس کشیدن را سختتر میکند. ممکن است فرد مبتلا در قفسه سینه احساس سنگینی کند و سرفه داشته باشد، گاهی اوقات همراه با خسخس سینه است که رفع نمیشود. پزشک میتواند به کنترل این وضعیت جدی کمک کند. اگر سیگار میکشید، مهمترین گامی که میتوانید بردارید، ترک سیگار است.
نارسایی قلبی
این عارضه به این معنا نیست که قلب از کار افتاده است و صرفاً به این معنا نیست که پمپاژ خون آنقدر که باید قوی نیست بلکه موجب میشود تا ورود اکسیژن به جایی که باید برود، سختتر شود. خونی که به ریهها برمیگردد، میتواند موجب تنگینفس شود. انجام کارهای ساده برای شخص، مثل وقتی از پلهها بالا میرود، مسیری طولانی را پیادهروی میکند یا حمل بار زیاد، ممکن است او را خسته کند. پزشک میتواند به بیمار در کنترل علائم کمک کند.
کمخونی
وقتی بدن گلبولهای قرمز سالم و کافی نداشته باشد، اکسیژن کافی به بافتها نمیرسد و میتواند فرد را ضعیف، خسته و گاهی دچار تنگینفس کند. همچنین میتواند موجب سرگیجه و رنگ پریدگی، دست و پای سرد و تندی ضربان قلب شود. بسیاری از عوامل موجب آن میشوند، بنابراین درمان آن بستگی به عامل ایجاد آن دارد. اگر خستهاید و دلیل آن را نمیدانید، به پزشک مراجعه کنید.
جمع شدن ریه
پزشکان گاهی آن را پنوموتوراکس مینامند و زمانی اتفاق میافتد که آسیب یا بیماری موجب نشت هوا از ریهها به فضای بین ریه و دیواره قفسه سینه میشود. هوا به ریهها فشار میآورد و موجب شده تا ریه روی هم جمع شود. ممکن است فرد درد قفسه سینه و تنگینفس داشته باشد. پزشک ممکن است یک سوزن یا لوله کوچکی را در آن ناحیه قرار دهد تا هوا را خارج کند یا ممکن است نیاز به جراحی باشد اما اگر عارضه جزئی باشد، ممکن است به خودی خود بهبود یابد.
گریه کردن شدید یا ترسیدن
کودکان ۶ ماهه تا ۶ ساله گاهی اوقات ممکن است لحظاتی را تجربه کنند که در حین گریه کردن، نفسشان قطع شود یا از شدت ترس و وحشت گاهی اوقات دچار "حمله سیانوز" میشوند، واکنش کنترل نشدهای که موجب غش میشود. ممکن است کودک حدوداً یک دقیقه کبود شود و از هوش برود. ممکن است بعد از آن گیج به نظر برسد. اگرچه در ابتدا میتواند ترسناک باشد، جای نگرانی نیست و ممکن است بارها و بارها تکرار شود.
بیماری فلج ماهیچهای
این بیماری از نوع عصبی- عضلانی است که ارتباط ماهیچهها و اعصاب را با یکدیگر سختتر میکند. هنگام حرکت دادن دست و پاها ممکن است متوجه ضعف آنها شوید. همچنین میتواند بر روی حرکات خودکار مانند تنفس، تاثیر بگذارد. این بیماری میتواند نحوه جویدن، بلعیدن، پلک زدن و لبخند زدن را تغییر دهد. معمولاً اگر به خودتان فشار بیاورید بدتر میشود و با استراحت بهبود مییابد. پزشک میتواند به درمان و کنترل علائم کمک کند. در برخی موارد افراد رو به بهبودی میروند.
قلب شکسته
یک بیماری موقت قلبی و یک واقعیت است. حتی نام «سندرم قلب شکسته» هم بر روی آن گذاشتهاند. بطور مثال تجربه احساسات شدید و ناگهانی؛ سوگ یک عزیز یا تجربه یک شکست عشقی، بر روی قلب تاثیر میگذارد و موجب درد شدید قفسه سینه شده و نفس کشیدن را سختتر میکند. در این وضعیت، قلب برای مدتی به خوبی پمپاژ نمیکند. آزمایشها تغییر ریتم ضربان قلب و موادی در خون را نشان میدهد که شبیه حمله قلبی است. با این حال، برخلاف حمله قلبی، سندرم قلب شکسته به این دلیل اتفاق نمیافتد که شریانها مسدود شدهاند. در حالی که میتواند منجر به نارسایی کوتاه مدت عضله قلب شود و اکثر افراد ظرف چند روز تا چند هفته بهبود مییابند.