پروپرانولول ؛ کاربرد و نحوه مصرف ، عوارض جانبی و هشدارها
اطلاعات دارویی| پروپرانولول؛ کاربرد و نحوه مصرف، عوارض جانبی و هشدارها
پروپرانولول دارویی از دسته ی داروهای مسدودکننده ی گیرنده های بتا می باشد. این دارو که در درمان موارد متعدد و متنوعی کاربرد دارد، بر روی عملکرد قلب و عروق خونی اثر دارد.
پروپرانولول در درمان آنژین صدری مزمن، پیشگیری و درمان آریتمی قلبی، کنترل قلبی، کنترل زیادی فشار خون، درمان کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک و پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد، در درمان کمکی فئوکروموسیتوم و پیشگیری از سردردهای عروقی مصرف میشود.
نحوه ی مصرف صحیح قرص پروپرانولول
-مقدار مصرف مناسب دارو را پزشک باتوجه به سن و شرایط شما تعیین می نماید. لذا از مصرف خود سرانه ی دارو یا مصرف بیش از حد تجویز شده، خودداری نمایید.
قرص پروپرانولول ممکن است ۲،۳ و یا ۴ نوبت در روز برای شما تجویز شود.
اما نوع کپسول دارو طولانی اثر تر می باشد و معمولا یک مرتبه در روز تجویز می شود.
کپسول را بطور کامل همراه با یک لیوان آب ببلعید و از جویدن یا بازکردن آن خودداری نمایید.
-قرص و کپسول های پروپرانولول با دوز های متفاوتی تولید می شود معمولا قرص های ۱۰،۲۰،۴۰ میلی گرمی رایج می باشند لذا در صورتی که از این دارو به مدت طولانی استفاده می نمایید هر بار که دارو را جدید خریداری می کنید مقدار دارویی را بر روی بسته ی دارو چک نمایید.
-سعی کنید دارو را در زمان مشخصی از شبانه روز و به صورت منظم مصرف نمایید تا از فراموش کردن نوبت دارو جلوگیری شود و اثرات مطلوب دارو بهتر حاصل شود.
-در صورت فراموش کردن یک نوبت دارو، بلافاصله پس از یادآوری مصرف نمایید مگر اینکه به دوز بعدی نزدیک باشد در این صورت دوز بعدی را در زمان خودش مصرف نمایید و نوبت فراموش شده را رها کنید و از دو برابر کردن مقدار مصرف در یک نوبت بپرهیزید.
منع مصرف پروپرانولول
این دارو در شوک قلبی، نارسایی آشکار قلب، بلوک درجه دو یا سه دهلیزی-بطنی، برادی کاردی سینوسی و کاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از 100 میلیمتر جیوه(برای پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد) نباید مصرف شود.
عوارض جانبی پروپرانولول
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی:
سردی اندام های انتهایی، آنژین صدری، اختلال در هدایت دهلیزی بطنی، برادی کاردی، نارسایی قلبی، شوک کاردیوژنیک، افت فشارخون، انقباضات قلبی غیرموثر، سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی:
اختلالات خواب، آژیتاسیون، خستگی، سرگیجه، کابوس شبانه، تحریک پذیری، خواب آلودگی، فراموشی، سندرم تونل کارپال، کاتاتونی، اختلال شناختی، گیجی، پرخوابی، لتارژی، خواب رفتگی اندام، روان پریشی
پوستی:
تغییرات ناخن ها، درماتیت تماسی، زخم پوستی، راش اگزماتوز، لیکن پلان فرسایشی، هایپرکراتوز، خارش، راش پوستی
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش قندخون، افزایش پتاسیم خون، افزایش چربی خون، افت قندخون
گوارشی:
اسهال، درد شکمی، کاهش اشتها، یبوست، بی اشتهایی، ناراحتی معده
ادراری تناسلی:
کم ادراری، پروتئین در ادرار
هماتولوژی و انکولوژی:
ترومبوسیتوپنی ایمونولوژیک (ITP)، ترومبوسیتوپنی
کبدی:
افزایش آلکالین فسفاتاز سرم، افزایش سطح سرمی آنزیم های ترانس آمیناز
عصبی، عضلانی و اسکلتی:
آرتروپاتی، سندرم اکولوموکوکوتانئوس، پلی آرتریت
چشمی:
پرخونی ملتحمه، کاهش وضوح بینایی، گشادی مردمک
کلیوی:
افزایش BUN، نفریت بینابینی
تنفسی:
برونشیت (شامل سرفه، تب، اسهال و استفراغ)، برونشیولیت (شامل سرفه، تب، اسهال و استفراغ)، برونکواسپاسم، تنگی نفس، ادم ریوی، خس خس سینه
متفرقه: زخم
هشدار ها
1- مصرف این دارو درموارد زیر باید با احتیاط فراوان صورت گیرد:
سابقه آلرژی، آسم نایژهای، آمفیزیم یا برونشیت غیر آلرژیک، نارسیایی احتقانی قلب، دیابت، پرکاری تیروئید، افسردگی روانی یا سابقه ابتلاء به آن.
2- مقدار مصرف این دارو در سالمندان باید بر اساس پاسخ بیمار تعیین شود. زیرا از یک طرف به علت کاهش حساسیت این بیماران به اثر دارو ممکن است افزایش مقدار مصرف لازم باشد و از طرف دیگر به علت کاهش توانایی متابولیسم و دفع دارو، کاهش مقدار مصرف ممکن است ضرورت یابد.
3- در بیماران مبتلا به عیب کار کبد، مقادیر مصرف این دارو باید کاهش یابد.
4- در صورت بروز افسردگی ناشی از این دارو، مصرف آن باید قطع شود.
5- اگر بعد از یک دوره درمان طولانی با این دارو قطع مصرف آن ضرورت پیدا کند، باید مصرف این دارو به تدریج و حداقل طی سه روز تا دو هفته قطع شود. در طول این مدت، بیمار باید از فعالیتهای شدید بدنی پرهیز کند تا خطر بروز انفارکتوس میوکارد یا آریتمی به حداقل برسد. اگر پس از قطع مصرف دارو، علایم قطع مصرف بروز کرد، باید مصرف دارو را به طور موقت مجدداً شروع نمود ولی به دنبال بهبود بیمار، آن را با احتیاط قطع کرد.
6- در طول مصرف این دارو، پیگیری عملکرد قلب، تعیین نبض، اندازهگیری فشار خون و ثبت نوار قلبی و اندازهگیری ضربان قلب ضروری است.