علائم و روش درمان سنگ کیسه صفرا
علائم و روش درمان سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا میتواند بهطور بالقوه، جریان صفرا را مسدود کند.
کیسه صفرا یک اندام کوچک گلابی شکل در قسمت بالای شکم سمت راست و زیر کبد است. در آن، مایع زرد رنگی که به هضم چربی کمک میکند، جمع میشود و در طول فرایند هضم، کیسه صفرا، مایع را از راه مجاری وارد روده میکند.
علائم و روش درمان سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا رسوبات سختی است که میتواند در کیسه صفرا ایجاد شود و بهطور بالقوه جریان صفرا را مسدود و علائم جدی ایجاد کند. دو نوع اصلی سنگ کیسه صفرا وجود دارند. رایجترین آنها سنگهای کلسترول هستند.
غذاهای غنی از فیبر، میوهها، سبزیجات، پروتئینهای بدون چربی و مصرف لبنیات کم چرب، ممکن است به رفع علائم و کاهش خطر بازگشت سنگ کیسه صفرا کمک کنند.
سنگهای صفرا زمانی تشکیل میشوند که صفرا سخت شود و تکههایی از مواد جامد را تشکیل دهد. آنها میتوانند جریان صفرا را مسدود و علائم جدیتر ایجاد کنند.
دیگر مشکلات کیسه صفرا شامل سرطان کیسه صفرا، بیماری مزمن کیسه صفرا، التهاب کیسه صفرا و سوراخ شدن کیسه صفرا هستند.
سنگهای صفرا خود هیچ علامتی ندارند یا علائم حدود ۸۰ درصد از مردم تحت عنوان "سنگ صفراوی خاموش" هستند. به این معنی که هرگز هیچگونه درد یا علائم دیگری را تجربه نکردهاند.
با این حال، اگر سنگ کیسه صفرا در مجرای صفراوی قرار گیرد و باعث انسداد شود، میتواند منجر به علائم زیر شود:
• درد ناگهانی و شدید در شکم راست بالا
• درد در مرکز شکم
• درد بین دو شانه
• درد در شانه راست
• تهوع یا استفراغ
• ادرار تیره
• مدفوع خاکستری
• سوختگی خاکستری
• اسهال
ممکن است این علائم بین چند دقیقه تا چند روز طول بکشد. اگر این علائم را تجربه کردید، دچار کولیک صفراوی شدهاید.
حدود ۸۰ درصد از سنگهای صفراوی از کلسترول و ۲۰ درصد دیگر از نمکهای کلسیم ساخته شدهاند. با این حال، کاملا روشن نیست که چه چیزی منجر به تشکیل سنگهای صفراوی میشود. ممکن است به علت کلسترول بیش از حد در صفرای شما ایجاد شود که باعث سنگهای صفراوی شده است، اگر کیسه صفرا قادر به کاهش مایع بیش از حد باشد. این ممکن است ناشی از یک کیسه صفرا باشد که قادر به خالی کردن محتوای صفرا نیست.
در هر کسی میتواند سنگ کیسه صفرا ایجاد شود، اما برخی عوامل زمینهساز مربوط به رژیم غذایی، ژنتیک و سن است. زنان بالای ۶۰ سال یا کسانی که سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
سایر عوامل خطر، عبارتاند از:
اضافه وزن یا چاقی داشتن
سیروز کبدی داشتن
باردار بودن
رژیم غذایی سرشار از چربی یا کلسترول
رژیم غذایی کم فیبر
مصرف داروهایی که کلسترول را کاهش میدهند
ابتلا به دیابت
همچنین، اگر کاهش وزن سریع در مدت زمان کوتاهی تجربه کرده باشید، میتواند خطرزا باشد.
برای درمان سنگ کیسه صفرا در بیشتر موارد، سنگهای صفراوی کوچک میتوانند بدون هیچگونه درمان یا دارو، دفع شوند؛ اما اگر از سنگ کیسه صفرای خود درد میکشید، ممکن است پزشک، جراحی برای برداشتن کیسه صفرا را توصیه کند.
غذاهای توصیه شده برای سنگ کیسه صفرا
در حالی که جراحی، رایجترین درمان سنگ کیسه صفر بوده، اما موارد خفیفتر ممکن است از راه رژیم غذایی و تغییر شیوه زندگی درمان شوند. این تغییرات، همچنین میتوانند احتمال بازگشت سنگهای صفراوی را کاهش دهند. مطالعات نشان میدهند افرادی که از رژیم غذایی سالم پیروی میکنند، کمتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا یا بیماری کیسه صفرا هستند.
آگاهی از غذاهایی که باید بخورید و از کدامها باید خودداری کنید، ممکن است به رفع علائم و کاهش خطر بازگشت سنگ کیسه صفرا کمک کند. برخی از غذاهایی که ممکن است به سنگ کیسه صفرا کمک کنند، عبارتاند از:
میوهها و سبزیجات
رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات میتواند به سلامت کیسه صفرا کمک کند. غذاهای سرشار از فیبر، ویتامین C، کلسیم یا ویتامین B برای سلامت کیسه صفرا ضروری هستند. برخی از میوهها و سبزیجات که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید، عبارتاند از:
مرکبات، فلفل دلمهای، سبزیجات برگدار و فیبر گوجه فرنگی که برای افزایش سلامت گوارش، شناخته شده است.
همچنین، مصرف این مواد میتواند به حرکت غذا از راه روده و کاهش تولید صفرا کمک کند و خطر ابتلا به بیماری کیسه صفرا را کاهش دهد.
یک مطالعه نشان داد که رژیم غذایی سرشار از فیبر منجر به کاهش تولید لجن صفراوی در افرادی میشود که به سرعت وزن خود را کاهش میدهند. لجن صفراوی که ممکن است هنگام روزه گرفتن یا کاهش سریع وزن ایجاد شود، خطر بیماری کیسه صفرا را افزایش میدهد. غذاهای سرشار از فیبر، شامل میوهها، سبزیجات، حبوبات، آجیل، دانهها و غلات کامل هستند.
لبنیات کم چرب
کاهش چربی، همچنین میتواند از سنگ کیسه صفرا جلوگیری کند. لبنیات کم چرب مانند شیر یا پنیر میتواند به کاهش میزان چربی در رژیم غذایی کمک کنند. جایگزینهای شیر، از جمله شیر بادام، شیر جو دوسر یا شیر سویا نیز میتوانند جایگزین شیر کامل شوند.
پروتئین بدون چربی
در حالی که گوشت قرمز و لبنیات منابع خوبی از پروتئین هستند، اما میتوانند چربی بالا نیز داشته باشند که به کیسه صفرا فشار وارد میکند. پروتئینهای کم چرب مانند مرغ، ماهی، آجیل، دانهها، لوبیا و محصولات سویا میتوانند پروتئین بدون چربی اضافه کنند. یک مطالعه، ارتباط بین پروتئینهای گیاهی و کاهش خطر بیماری کیسه صفرا را نشان داده است.
اگر سنگ کیسه صفرا دارید، از مصرف این غذاها خودداری کنید
برخی از غذاهای دارای چربی یا کلسترول، احتمال بیشتری دارد که کیسه صفرا را ملتهب کنند یا باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا شوند. از مصرف این غذاها خودداری کنید: نانهای تصفیه شده، ماکارونی و غیره، لبنیات پرچرب، روغن گیاهی، روغن بادام زمینی و غذاهای فراوری شده قندی.
در حالیکه بیشتر سنگهای صفراوی، بدون درد از بین میروند، در صورت مشاهده علائم عفونت، التهاب یا انسداد جدی، باید به بیمارستان مراجعه کنید. این علائم، عبارتاند از:
دلدرد شدید که چند ساعت طول میکشد
تب و لرز
زرد شدن پوست یا چهره
ادرار تیره رنگ
اگر برای برداشتن کیسه صفرا نیاز به جراحی دارید، بهبود بین چند روز تا چند هفته طول میکشد.
در بیشتر موارد با برداشتن سنگ، بیماری بر نمیگردد، اما اگر جراحی نداشته باشید و برای از بین بردن سنگها دارو استفاده کرده باشید، احتمال بازگشت سنگ کیسه صفرا وجود دارد.
ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی، از جمله تغییر رژیم غذایی، میتواند از بازگشت سنگ صفرا یا ایجاد مشکل، جلوگیری کند.